Τελείωσαν πριν καν αρχίσουν οι διακοπές στην Ελλάδα για 50.000 τουρίστες. Δημοφιλής επιλογή λόγω κρίσης οι χαμηλού κόστους tour operators.
Ούτε δέκα μήνες δεν έχουν συμπληρωθεί από το «λουκέτο» του σλοβακικού αερομεταφορέα SkyEurope και η ιστορία επαναλαμβάνεται. Αυτή τη φορά, η αιφνίδια κατάρρευση του χαμηλού κόστους βρετανικού τουριστικού πρακτορείου Goldrail, που προσφέρει «πακέτα» διακοπών προς Ελλάδα και Τουρκία, έθεσε σε «ομηρία» περίπου 16.000 τουρίστες, για τους οποίους δεν υπήρχε εισιτήριο επιστροφής στη χώρα τους.
Τα αίτια της κατάρρευσης του tour operator βρίσκονται στο μικροσκόπιο των βρετανικών Αρχών, δεδομένου ότι, όπως επισημαίνουν αναλυτές, επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου αναγκάζονται να διακόψουν τη λειτουργία τους προς το τέλος της θερινής περιόδου, οπότε η ρευστότητα εκ των πραγμάτων περιορίζεται.
Ποια ήταν η Goldtrail
H Goldtrail ξεκίνησε να λειτουργεί το 1996 και αποτελούσε έναν ανεξάρτητο μεσαίου μεγέθους tour operator με πελατολόγιο της τάξης των 150.000 ατόμων. Αρχικά εξειδικευόταν αποκλειστικά στη διοργάνωση πτήσεων charter και χαμηλού κόστους «πακέτων» διακοπών προς Τουρκία, ενώ η Ελλάδα προστέθηκε ως προορισμός τα τελευταία χρόνια.
Πέρυσι η Βρετανική Ένωση Ταξιδιωτικών Πρακτόρων (Abta), ύστερα από καταγγελίες πελατών της Goldtrail για διαμονή σε κακής ποιότητας ξενοδοχεία, τα οποία δεν πληρούσαν ούτε τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής, επέβαλε στη βρετανική εταιρεία πρόστιμο ύψους 13.000 ευρώ. Στελέχη, ωστόσο, της βρετανικής αγοράς εκφράζουν τον προβληματισμό τους, όπως καταγράφεται στα λονδρέζικα μέσα ενημέρωσης, γιατί η Abta” δεν παρενέβη νωρίτερα, «με αποτέλεσμα η Goldtrail να δέχεται πληρωμές, λίγο πριν οδηγηθεί στη χρεοκοπία».
Επιπτώσεις
Κατά την περασμένη εβδομάδα είχαν προγραμματίσει να ταξιδέψουν με την Goldtrail περίπου 2.000 Βρετανοί, ενώ για το υπόλοιπο του καλοκαιριού υπολογίζεται ότι 50.000 άτομα είχαν «κλείσει» πτήσεις μέσω της εταιρείας.
Στην Ελλάδα βρίσκονταν περισσότεροι από 800 τουρίστες, των οποίων τα έξοδα επιστροφής ανέλαβε να καλύψει η Βρετανική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και η βρετανική ομοσπονδία τουριστικών πρακτόρων.
«Στην ελληνική τουριστική αγορά οι επιπτώσεις από το λουκέτο της Goldtrail δεν είναι μεγάλες, δεδομένου ότι η εταιρεία διοργάνωνε πακέτα διακοπών κυρίως προς την Τουρκία», αναφέρει στο «Κ» ο πρόεδρος του εν Ελλάδι Συνδέσμου Τουριστικών & Ταξιδιωτικών Γραφείων (HATTA), Γιώργος Τελώνης.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Τουριστικών Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Γιάννης Ευαγγέλου σημειώνει ότι «το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο για τους μικρούς tour operators στους οποίους η Goldtrail διέθετε θέσεις πτήσεων charter. Κατά το διάστημα Απριλίου-Οκτωβρίου η εταιρεία θα «έστελνε» στη χώρα μας περίπου 100.000 τουρίστες. Μέχρι τη χρεοκοπία της, περισσότεροι από 35.000 άνθρωποι είχαν επισκεφτεί την Ελλάδα μέσω της βρετανικής εταιρείας. Επομένως μιλάμε για 65.000 άτομα που μένουν στον «αέρα», καθώς είχαν προγραμματίσει να έρθουν στην Ελλάδα είτε μέσω ενός μικρότερου tour operator είτε μεμονωμένα».
Όπου φτωχός και η μοίρα του;
Αρχικά ήταν η φημολογία, που μερικώς επιβεβαιώνεται από έγκριτα διεθνή τουριστικά φόρα, και θέλει τη χαμηλού κόστους αεροπορική Ryanair να παρέχει κακής ποιότητας υπηρεσίες. Ακολούθησε η χρεοκοπία της SkyEurope που προκάλεσε χάος στα διεθνή αεροδρόμια. Πλέον, ύστερα και από το «κανόνι» της Goldtrail, οι εταιρείες που προσφέρουν φθηνό τουριστικό προϊόν καλούνται να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για να πείσουν τους πελάτες τους ότι δεν υπάρχει ρίσκο οι low budget διακοπές τους να τιναχθούν στον αέρα.
Από την άλλη πλευρά, όπως φανερώνουν τα μεγέθη, οι χαμηλού κόστους τουριστικές εταιρείες διευρύνουν το μερίδιο αγοράς τους, ενώ όσον αφορά την Ελλάδα οι low cost αερομεταφορείς (Easyjet, Ryanair) προσθέτουν νέες γραμμές για να καλύψουν τη ζήτηση.
«Σε διεθνές επίπεδο, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, ολοένα και περισσότεροι στρέφονται στις χαμηλού κόστους εταιρείες. Σε εγχώριο επίπεδο, αυτού του είδους οι εταιρείες έχουν καταστεί δημοφιλείς, τόσο λόγω της ύφεσης όσο και εξαιτίας της «αναζήτησης» φθηνών διακοπών από τον Έλληνα, ο οποίος τόσα χρόνια “βλέπει” τους Ευρωπαίους γείτονές του να ξοδεύουν πολύ λιγότερα για τις διακοπές τους», σημειώνει στο «Κ», ο πρόεδρος του ΗΑΤΤΑ, Γ. Τελώνης.
Τιμές στο ναδίρ
Την ίδια στιγμή, σημαντικό μερίδιο της απήχησής των low budget εταιρειών οφείλεται στις «κάτω του κόστους» τιμές τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Goldtrail προσέφερε:
- Κατά τον μήνα Ιούλιο, πακέτο bed & breakfast οκταήμερων διακοπών στο δημοφιλή προορισμό Σιντάρι της Κέρκυρας (στη σχετική προσφορά δεν γνωστοποιείται το είδος του ξενοδοχείου) έναντι λίγο παραπάνω από 200 ευρώ.
- Κατά τον Μάιο, πακέτο b&b οκταήμερης διαμονής στη Φινικούντα της Καλαμάτας έναντι 320 ευρώ.
- Στις αρχές Μαΐου, οκταήμερη διαμονή b&b στο Όβατσικ της Τουρκίας προς 330 ευρώ.
Εν γένει, η βρετανική εταιρεία πλήρωνε περίπου 3 ευρώ κατά κεφαλήν ανά ημέρα για τη διαμονή σε ξενοδοχεία της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του πρωινού.
Συρρίκνωση
Ουσιαστικά το «κανόνι» της Goldtrail συνδέεται άρρηκτα με τις ανακατατάξεις στην αγορά των tour operators που ξεκίνησαν να λαμβάνουν χώρα το 2007, οπότε οι τέσσερις μεγάλοι παίκτες του χώρου συγχωνεύθηκαν σε δύο, ήτοι TUI Travel PLC και Thomas Cook.
Σε διεθνές επίπεδο, κατά την εταιρεία μελετών PhoCusWright, οι ΗΠΑ διαθέτουν τρεις φορές μεγαλύτερη ταξιδιωτική αγορά, σε σχέση με το μέγεθος της βρετανικής αγοράς που αποτελεί τη μεγαλύτερη στην Ε.Ε. αγορά. Παρ’ όλα αυτά, η αγορά της Αγγλίας είναι κατά 50% μεγαλύτερη από την αμερικανική.
Η αρχή του… τέλους των εταιρειών που οργανώνουν τουριστικά πακέτα ξεκίνησε με την ανάδυση των χαμηλού κόστους αερομεταφορέων. Οι τουρίστες δηλαδή απέκτησαν τη δυνατότητα να σχεδιάζουν τις διακοπές τους, επιλέγοντας οι ίδιοι με ποιον αερομεταφορέα θα ταξιδέψουν και σε ποιο ξενοδοχείο θα διαμείνουν.
Ως αποτέλεσμα, όπως αναφέρουν αναλυτές, το περιθώριο κέρδους και κατ’ επέκταση η ρευστότητα μειώθηκε και κατά συνέπεια οι «low cost» αεροπορικές εταιρείες και οι tour operators είχαν να επιλέξουν μεταξύ χρεοκοπίας και συγχώνευσης.
Στο πλαίσιο αυτό, ένα από τα μεγαλύτερα τουριστικά γραφεία της Ευρώπης, η TUI, ζητούσε από την Ένωση Ξενοδόχων του Ντουμπάι, πριν ξεκινήσει η φετινή θερινή περίοδος, να μειώσει τις τιμές, ιδίως για τα πακέτα all inclusive, προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των Βρετανών που επισκέπτεται τη χώρα.
Λουκέτα που έμειναν στην ιστορία
Μετά τη συγχώνευση της TUI με την First Choice και της Thomas Cook με τη My Travel δημιουργήθηκαν δύο σχήματα-κολοσσοί, τα οποία «εξοστράκισαν» σταδιακά τους μικρότερους και ανεξάρτητους παίκτες, με την πλέον πρόσφατη περίπτωση αυτήν της Goldtrail.
Μέχρι σήμερα έχει προηγηθεί το λουκέτο του –μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2008– τρίτου μεγαλύτερου βρετανικού tour operator, του XL Leisure Group
. Οι βασικότερες αιτίες πτώχευσης της εταιρείας υπήρξαν αφενός η αύξηση της τιμής του πετρελαίου και αφετέρου η χρηματοπιστωτική κρίση, που μόλις εκδηλωνόταν εκείνη την περίοδο. Μάλιστα, μία εβδομάδα με τη διακοπή δραστηριότητας η εταιρεία είχε προγραμματίσει τρεις πτήσεις προς την Ελλάδα από το Διεθνές Αεροδρόμιο του Μπέλφαστ.
Δεκαπέντε μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2009, η χρεοκοπία της σκοτσέζικης χαμηλού κόστους αεροπορικής εταιρείας Flyglobespan προκάλεσε λίγο πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων χάος στα διεθνή αεροδρόμια.
Για περίπου 4.000 επιβάτες δημιουργήθηκε σκηνικό «ομηρίας», καθώς δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ενώ την οικονομική διαχείριση της εταιρείας ανέλαβε η PricewaterhouseCoopers.
Το «κενό» βέβαια της Flyglobespan έσπευσαν να εκμεταλλευτούν οι ανταγωνίστριες εταιρείες EasyJet και Ryanair, οι οποίες προσέφεραν ιδιαίτερα χαμηλού κόστους εισιτήρια στους αποκλεισμένους στα αεροδρόμια επιβάτες.
Η σκοτσέζικη εταιρεία απασχολούσε 800 άτομα και είχε μεταφέρει περίπου 1,5 εκατομμύριο επιβάτες το 2008.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 24ης Ιουλίου 
